Opkomen voor jezelf en je zelfbeeld

Opkomen voor jezelf, op een goede manier je grenzen aangeven
Karina de Groot, gz-psycholoog en coach, Psy-Image

Opkomen voor jezelf staat voor het vermogen om makkelijk met anderen om te gaan, je te uiten naar anderen en grenzen te stellen aan anderen. Het wordt ook wel assertiviteit genoemd. Met de zelfbeeldtest kun je zien hoe goed jij kunt opkomen voor jezelf.

Zelfbeeld en opkomen voor jezelf
Een negatief zelfbeeld of negatieve gedachten over jezelf zorgen ervoor dat je niet vraagt, zegt of doet wat je graag zou willen. De gedachte, als ik nee zeg, vinden ze me minder aardig, zorgt er voor dat je minder snel nee zegt. De gedachte zorgt ook dat, als je nee zegt, je jezelf minder aardig vindt. Dat laatste heeft weer een negatieve invloed op je zelfbeeld. Hieronder tips om dit patroon te doorbreken en op een goede manier voor jezelf op te komen.

Tips om meer voor jezelf op te komen
- Je mag er zijn zoals je bent, je mag plek innemen en zeggen wat je graag wilt, en dat is makkelijker als je daarbij wel rekening houdt met de ander.
- Geef je grenzen aan op zo'n manier dat een ander zich niet aangevallen voelt
- Ontwikkel het gevoel voor de relationele boodschap die je uitzendt en ontvangt.
- Leer op een vriendelijke en duidelijke manier nee te zeggen tegen dingen die je niet wilt
- Toon betrokkenheid door het geven complimenten en positieve kritiek
- Leer kritiek te verdragen en te luisteren naar wat iemand bedoelt
- Geef vaker je mening waarbij je respect toont voor de ander
- Spreek dingen uit door alleen vanuit jezelf te spreken.

Rechten om beter voor jezelf op te komen:
Een goede manier om voor jezelf opkomen is belangrijk. Maar het is misschien nog belangrijker dát je voor jezelf opkomt. Het is belangrijk dat je in je leven je eigen plek durft in te nemen. Het kan helpen om bewust te zijn dat een eigen plek innemen een soort grondrecht is van ieder mens. De volgende tien grondrechten kunnen je helpen om vaker voor je zelf op te komen.

Tien assertieve grondrechten
1. Het recht zelf te oordelen over eigen gedrag, gedachten en gevoelens.
2.Het recht geen excuses of verklaring voor eigen gedrag te geven.
3. Het recht zelf te bepalen om wel of niet een oplossing te zoeken voor andermans problemen.
4. Het recht om van mening te veranderen.
5. Het recht om fouten te maken en er zelf verantwoordelijk voor te zijn.
6. Het recht om te zeggen: 'ik weet het niet'
7. Het recht om onlogisch te zijn bij het nemen van beslissingen.
8. Het recht om te zeggen: 'ik begrijp het niet'.
9. Het recht om te zeggen: 'het kan me niet schelen'.
10. Het is niet nodig om door anderen aardig te worden gevonden om met hen te kunnen omgaan. (Uit: Smith, Als ik nee zeg, voel ik me schuldig).

Een positieve manier om voor jezelf op te komen
De reacties van anderen spelen een belangrijke rol in het opkomen voor jezelf. Liefst wilt je natuurlijk een positieve reactie op je verzoek. Dit lukt niet altijd, maar met de juiste aanpak lukt het wel vaker.

Bij het op een goede manier op komen voor jezelf is het belangrijk dat je respect voelt voor de ander. Respect voelen en geven aan de ander voorkomt veel onnodige spanning tussen mensen. Je geeft respect door eerst iets positiefs of iets aardigs te zeggen. Bijvoorbeeld: Ik vind het aardig dat je het vraagt, ... . Daarna kun je zeggen wat je wel of niet wilt. Bijvoorbeeld, ..., maar ik kan dat helaas niet doen. Dit voorkomt dat de ander zich aangevallen voelt of in de verdediging schiet.

Relationele en inhoudelijke boodschap
Op een goede manier opkomen heeft  te maken met de relationele boodschap die je uitzendt en ontvangt. Een vraag of uitspraak heeft vaak twee boodschappen in zich. De eerste boodschap is inhoudelijk. Dat is de inhoudelijke, of woordelijk betekenis van wat je zegt.

De tweede boodschap is de relationele boodschap die je uitzendt. Dit zijn nonverbale en verbale reacties, zoals je houding, de klank en intonatie van je stem, je gezichtsuitdrukking. Deze reacties vertellen welke relatie je heeft ten opzichte van de ander. Deze reacties laten aan de ander zien hoe je je voelt over de situatie.

Respect tonen doe je bijvoorbeeld vooral door je nonverbale gedrag. De reacties kunnen je boodschap ondersteunen. Nee zeggen is soms best moeilijk. Als je dit op een harde manier doet, kan een ander schrikken. Je kunt een boodschap verzachten door je nonverbale gedrag. Je kunt je stem licht en hoger laten klinken in plaats van zwaar. Je kunt met een vriendelijke lach op je gezicht nee zeggen.

Wil je meer weten over hoe je op een goede manier kunt opkomen voor jezelf? het e-boek 'Denk je sterk, een Cursus bij de Zelfbeeldtest' vind je nog veel meer tips, trucs en voorbeelden hoe je je beter voor jezelf kunt opkomen.

Geraadpleegde literatuur:
Dickson, A. (2001). Opkomen voor jezelf. Utrecht: Het Spectrum.Oomkes, F. en Garner, A. (1997) Praten met plezier. Amsterdam: Boom Smith, M.J. (1975). Als ik nee zeg, voel ik mij schuldig. Amsterdam: Ambo. IJzermans, T. en Schouten. J.(2002). Ik kon wel door de grond zakken. Over verlegenheid en sociale angst.

Succes en vriendelijke groet,
Karina de Groot

Copyright Psy-Image. Deze informatie kun je vrij kopiëren of delen met anderen mits de naam van de auteur, de naam van de website vermeld worden.