Wat is hyperventilatie ?
Hyperventilatie is eigenlijk het sneller en dieper ademen dan normaal. Het is eigenlijk een normale reactie bij opwinding of gevaar. Dit gebeurt automatisch in situaties waarin je meer zuurstof nodig hebt zoals bij hardlopen, wegrennen of sporten. Het kan echter ook gebeuren dat je dieper gaat ademen, zonder dat je daarna de zuurstof verbruikt die je teveel hebt in geademd.
Hyperventilatieklachten zijn klachten die je krijgt als je te snel en te diep ademt, zonder dat er een actie op volgt. Het gevolg is dat je teveel zuurstof binnenkrijgt en tegelijkertijd te weinig Koolzuurgas CO2 in je bloed overblijft. Dat laatste, teveel CO2 in je bloed, kan zorgen voor allerlei symptomen.
Symptomen en lichamelijke reacties
Bekende klachten bij hyperventilatie zijn onder andere:
Je licht in je hoofd voelen, duizeligheid,gevoel van flauwvallen, benauwdheid, een tintelend gevoel in je handen, voeten of rond je mond en concentratieproblemen.
Deze symptomen zijn op zich onschuldig, maar wel lastig en vaak ook beangstigend.
Oorzaken van hyperventilatie
Er zijn veel verschillende oorzaken dat je te snel of te diep gaat ademhalen zoals:
- een hoge oppervlakkige ademhaling
- veel geeuwen of zuchten
- manier van praten met veel kleine inademingen
- lichamelijke inspanning, haasten
- overgang van koud naar warm
- angst en spanning
- angst voor hyperventilatie
- een chronisch verhoogd spanningsniveau
Hoe verminder je hyperventilatie?
Wat betreft de ademhaling kun je de symptomen direct verminderen door te zorgen dat je minder zuurstof binnenkrijgt en meer CO2. Dit kan bijvoorbeeld door in een zakje te ademen, of met je hand een kom te vormen voor je mond. Het kan ook door langzamer te ademen, 3 tellen in te ademen en 8 tellen uit, dus veel langer uit te ademen dan in te ademen.
Oorzaak aanpakken
Het verminderen en vooral voorkomen van de klachten hangt verder samen met de oorzaak. Dit kun je uitzoeken door een dagboek bij te houden van de symptomen die optreden. Zo kun je er achter komen wat bij jou specifiek de hyperventilatieklachten oproept. Dat heeft nogal eens te maken met stress en spanning in bepaalde situaties.
Vicieuze cirkel: angst voor de angst
Vaak kom je in een cirkel terecht: Je hebt een paar keer een hyperventilatieaanval – angst om het nog eens te krijgen – angstige gedachten over klachten – door de angst te diep en snel gaan ademen waardoor de klachten opnieuw optreden. Zo krijg je angst voor de angst om een nieuwe aanval te krijgen.
Hoe doorbreek je de cirkel?
- Bewustworden van gedachten die de angst oproepen
- Meer reële gedachten over hyperventilatieklachten ontwikkelen
- Niet meer bang zijn voor de lichamelijke verschijnselen
- Rustiger reageren op de klachten, minder snel ademen
Vervolgens kun je dan de gedachtepatronen die je zo angstig maken gaan doorbreken.
Hoe je dat doet kun je leren in de cursus Denk je sterk.
Er kan ook sprake zijn van chronische hyperventilatie. Het kan soms veel tijd kosten om dat te doorbreken. Vuistregel is hoe langer je de klachten hebt, hoe lastiger het vaak is het patroon te doorbreken.
Wanneer psychologische begeleiding?
Het is goed om eerst te proberen zelf van je klachten af te komen met behulp van ontspanning, ademhalingsoefeningen en veranderen van je denkpatronen.
Psychologische begeleiding is vaak heel zinvol als de klachten en symptomen wat langer duren en je er weinig grip op kan krijgen. Het doorbreken van de cirkel van angst voor de angst kan soms heel lastig zijn zonder hulp.
Bij chronische hyperventilatie kan psychologische begeleiding gericht op persoonlijke ontwikkeling en emotionele groei soms nodig zijn.